Het verhaal van Jan, werkzaam bij Lentis.

Als jongetje droomde Jan Oosterbeek er van om profvoetballer te worden. Na een goede poging is dit uiteindelijk niet gelukt. 10 jaar geleden is Jan gestart met de interne opleiding tot psychiatrisch verpleegkundige. Hij werkt nu 6 jaar als gedifferentieerd psychiatrisch verpleegkundige bij Lentis. Jan is van het activeren en motiveren, goede kenmerken voor de afdeling stemmingsstoornissen. “Ik sta gerust 4 of 5 keer aan iemand zijn bed. Je kan depressief zijn en ik kan mij daar prima in verplaatsen, maar het is goed om je bed uit te komen om de draad en het programma op te pakken.“

Hoe ben je bij Lentis terechtgekomen?

“Ik heb CIOS als opleiding gedaan, een studie gebaseerd op sport. In het tweede jaar moest ik een keuzevak kiezen en heb ik gekozen voor Ortho Bewegings Agogisch Werk (OBAW). Hiermee werd ik bewegingstherapeut, maar hier was weinig werk in te vinden. Ik heb daarna nog een jaar SPH aan de Hanzehogeschool gestudeerd, maar dit vond ik te algemeen. Hierna heb ik een half jaar letterlijk aan de straat gewerkt om mijn huur te kunnen betalen. Kennissen zeiden in die periode dat ze de zorg wel iets voor mij vonden. Zij werken zelf ook bij Lentis en via hun ben ik de interne opleiding tot psychiatrisch verpleegkundige gaan volgen bij Lentis.”

Kun je iets meer vertellen over dat opleidingstraject? Is dat goed bevallen?

“Ik denk dat de opleiding die ik heb gehad uitstekend werkt. Dit komt omdat ik in 4 jaar verschillende plekken heb gezien in exact de goede volgorde. Ik ben begonnen in de ouderenpsychiatrie met een stukje verpleging, medicatie, maar ook psychiatrie. Daarna ging ik naar de kliniek in Winschoten. Hier kwamen de crisispatiënten binnen en daar hoorde het separeren bij. Hier kreeg je ook een opdracht over die je moest uitvoeren. Hierna heb ik 3 maanden stage gelopen in een algemeen ziekenhuis voor de verpleegtechnische handelingen. Vervolgens ben ik naar Begeleid Wonen (BW) gegaan in Delfzijl en vanuit daar naar het FACT. FACT is ambulant en mensen thuis bezoeken.”

Is het anders om binnen de psychiatrie als verpleegkundige te werken?

“In een ziekenhuis wordt volgens een protocol gewerkt waar van a tot z in beschreven staat wat je moet doen voor, tijdens en na de operatie. Binnen de psychiatrie heb je altijd te maken met nieuwe situaties. Wat voor de ene patiënt werkt, hoeft niet voor de ander te werken. Binnen de psychiatrie moet je daarom veel creatiever zijn als verpleegkundige. Het brein werkt natuurlijk heel anders als een kapotte knie. Verder moet je als verpleegkundige inlevingsvermogen hebben, op de hoogte zijn van ziektebeelden en kunnen aansluiten bij de patiënt in wat hij wil en in wat hij wel en niet kan.”

Je werkt nu op de afdeling stemmingsstoornissen in de kliniek in Groningen. Wat houden je werkzaamheden hier precies in?

“Mensen met een stemmingstoornis zoals een depressie, een bipolaire stoornis of mensen die manisch zijn, zoveel mogelijk in een goede dagstructuur krijgen. Wij hebben gestructureerde programma’s waarmee mensen overdag actief zijn en in de avonden de rustmomenten hebben. Hierdoor kunnen ze uiteindelijk weer met een stabiel en goed dagritme richting huis of naar een vervolgplek. Samen met mijn collega’s ben ik verantwoordelijk voor de handhaving. Mensen wekken, stimuleren en motiveren om naar de verschillende programmaonderdelen te gaan. ‘s Avonds bieden we ook een programma aan, maar mensen hebben dan wat meer rustmomenten. Ze krijgen soms bezoek of gaan zelf op bezoek.”

Wat vind je het leukste aan je werk?

“Ik heb niet de illusie dat ik iemand beter maak, maar vind het leukste dat je iemand in crisis binnenkrijgt en in een traject begeleid dat diegene toch weer verder kan. Ik haal er veel voldoening uit als iemand stabiel weer de deur uitgaat, richting huis of richting een vervolgplek. Daar op aansluitend vind ik het intensieve contact met mensen ook fijn. Ieder mens is uniek en het is een uitdaging om aansluiting te vinden bij de verschillende type mensen met hun verschillende karakters en problematiek.”

Zit er voor jou ook voldoende uitdaging in?

“Voor mij wel. Ik heb hiervoor 6 jaar in de kliniek in Zuidlaren gewerkt en dat waren echt de chronische patiënten. Je wist dat mensen een langdurige opname nodig hadden van een half jaar tot negen maanden. Je staat daardoor minder snel open voor nieuwe mogelijkheden of behandelstijlen. Hier in Groningen werken we met korte opnames, spreken we vaak al een ontslagdatum af en daar werk je naar toe. Ik werk nu ook op verschillende afdelingen en wordt veel meer uitgedaagd.”

Zijn er momenten of situaties die je zijn bijgebleven?

“Als je op een kliniek werkt gebeuren er met regelmaat situaties die je bij blijven. Onlangs heeft een patiënt een tentamen suïcide gedaan, wat betekent dat het niet gelukt is. Ik heb die patiënt gevonden op de kamer. Daar blijf je wel over nadenken. Dit zijn onderwerpen waarover je in gesprek moet gaan met collega’s. Je hebt met kwetsbare patiënten te maken en je moet jezelf ook gewoon kwetsbaar kunnen opstellen. Alles wat hier gebeurt moet je niet normaal gaan vinden. Ook niet als je hier al 20 jaar werkt.”

Dat zijn heftige situaties, is er genoeg ruimte om zulke situaties een plek te geven?

“Ja zeker. Je praat er met collega’s, artsen en thuis over. Met je teamleider heb je nauw contact, die belt je thuis op en vraagt hoe je er bij zit en hoe het met je gaat. Ook doe je een evaluatie waarin je puntsgewijs bij langs gaat wat er is gebeurt. In je rol als verpleegkundige vraag je jezelf altijd af ‘wat had ik anders kunnen, misschien wel moeten doen’? Ik wil niet zeggen dat ik mij schuldig voel, maar je denkt wel, hoe kan ik de volgende keer zorgen dat het anders gebeurt of niet weer gebeurt. Zo’n nabespreking doe je met je teamleider en directe collega’s. Dat helpt om het een plekje te geven.”

De sfeer in een team is dan wel heel belangrijk, zou je iets meer over het team kunnen vertellen?

“Wij hebben binnen de afdeling stemmingsstoornissen een veelzijdig team met zowel jonge en meer ervaren collega’s, die al jaren met veel ervaring op de kliniek werken. Ook zijn er veel leerlingen en stagiaires die vanuit hun praktijk veel nieuwe dingen en inzichten meebrengen. Je ziet heel vaak in teams dat de ‘oude garde’ bepaald, maar hier staan collega’s open voor feedback van anderen en nieuwe inzichten. Ik werk hier sinds april 2018, maar ik merkte binnen een week al dat ik mij hier welkom voelde en de sfeer goed is. Het voelt veilig en ik kan zeggen wat ik wil.”

Wat vind jij zo mooi aan Groningen?

“Ik ben nu 34 en woon in principe al 34 jaar in het noorden. Ik woon in Ten Boer, dat is niet een heel groot dorp. Er is veel groen, rust en dat bevalt mij prima. Groningers zijn wat meer gehaast en meer van het aanpakken. Als ik het bruggetje maak naar de kliniek, mensen zeggen waar het op staat, maar anderzijds weten mensen waar ze aan toe zijn. Ook staat de kliniek hier op een mooie locatie. Bijna in het centrum van Groningen. Je hebt snel de aansluiting met de maatschappij. Dat maakt ook dat als mensen vanuit hier terugkeren naar huis, ze sneller weer meedraaien in de maatschappij. Dat vind ik een groot voordeel van een kliniek dichtbij het centrum hebben.